Адам алдында не күтіп тұрғаны жайында білуге құмар. Көпшілігіміз өткен өмірімізде жасаған қателіктерімізді ұмыта алмай, кезіккен қиындықтардың бәрін сонымен байланыстырамыз. Түйткілді мәселені шешу үшін адамдар бақсы-балгерлердің көмегіне жүгінуге әуес келеді. Бұған не итермелейді? Неге психологтардың жәрдеміне сенім аз?
Ықтималдық теориясы қалай іске асады
Әлеуметтік желілерде танымал бақсы Лидия адамға бір қарағаннан, болашағын болжап беремін дейді. Адамның сыртқы келбетіне қарап, келешегін көруге әжелері баулыпты. Бұл қасиетінің арқасында экстрасенс қиын жағдайға тап болған жандарға қол ұшын береді.
«Қарғысты алып тастадым, бұған үш ай уақыт кетті. Клиентім сүйген адамын кезіктіріп, отбасын құрды», — дейді әйел.
Айта кетсек, экстрасенс қызметінің бағасы 15 мың теңгеден басталады, қызмет көрсету құны мәселенің күрделілігіне байланысты болады.
Көріпкелдікті әшкерелеу
Танымал америкалық иллюзионист Джеймс Рэнди алаяқ экстрасенстерге қарсы жан аямай күресіп жүргендердің бірі. Оның айтуынша, табиғатта мұндай тылсым құбылыстар болмайды. Рэнди көріпкелдердің адамдарды психологиялық трюкпен алдайтынына сенімді.
Фокусник бақсы-балгерлерді әшкерелеуге әбден беріліп, 1996 жылы арнайы қор ашты. Ұйым көріпкелдік қабілетін дәлелдей алған адамға 1 миллион 112 мың доллар беруге уәде етеді. Алайда 22 жыл ішінде бұл қаражат иесін әлі тапқан жоқ. Үміткерлердің ешқайсысы ұйымның сынақтарынан өте алмапты.
«Сұрқиялық пен өтірік» атты кітабында Джеймс Рэнди адамдардың көріпкелдерге неге шын жүректен сенетінін түсіндіреді. Оның пікірінше, адамдар жоқ жерден байланыс іздеп, себеп-салдарын қазбалауға бейім келеді. Көріпкелдерге плацебо эффектісі жақсы көмектеседі, дейді Рэнди. Яғни, бақсы түйткілді мәселені қозғап жіберсе, клиент бәрін өзі жайып салып, өзі де біраз жеңілдеп қалады.
Орны толмас салдарлар
Альцгеймер науқасы мен невроздарды емдеу клиникасының басшысы, психотерапевт Жібек Жолдасованың айтуынша, адамдар ақыл-есі кем ретінде тіркеуге алады деп қорқып, мамандарға қаралмауға тырысады.
«Бәлкім, әдетке айналғандықтан ба, әлде сауатсыздықтан ба, халық маманнан гөрі бақсы-балгерге жүгінгенді жөн көреді», — дейді психотерапевт.
Алайда адам санасымен ойнайтын сиқыршы-көріпкелдердің әрекеті орны толмас салдарға әкеп соқтыруы мүмкін. Жолдасованың сөзіне сүйенсек, науқастарының 80%-ы бақсы-балгерге қаралғандар.
«Бес жыл бойы үрей мен қорқыныштан арыла алмай жүрген науқасым бар. Ол осы уақыт ішінде өзі білетін емшілердің бәріне қаралып, қыруар ақша жұмсады. Алайда үрейінен құтылған жоқ, керісінше, бәрі ушығып, қорқынышты ойлар бойын билей бастады. Үрейі арта түсті. Бұрын адам көп жүретін жерлерден қорқатын болса, қазір тіпті үйден шыға алмайтын дәрежеге жетті», — дейді Жібек Жолдасова.
Жолдасованың пікірінше, кейде оң нәтижеге қол жеткізу үшін мамандардың өзі адамның наным-сеніміне жүгініп, дұға-тілектерді пайдалануға тура келеді.
Дереккөз: Sputnik Қазақстан.
