Асқазан-ішек жолы аурулары кең тараған аурулардың қатарына кіреді. Адамдар асқазан-ішек жолына қауіп төндіретін барлық факторларды есепке алмайтындықтан оған жиі шалдығады. Сондықтан асқорыту мүшесі ауруларының пайда болу себептерін біле жүріңіз.
1. Жас және жыныс
Бұл асқазан мен ішек ауруларының дамуына әсер ететін себеп емес, маңызды фактор десек болады. Мысалы, қатерлі ісік пен жара – ерлерде, ал өтке тас толуы – әйелдерде жиі кездеседі. Асқазан-ішек жолы ауруларының қаупі жас ұлғая келе жоғарылай береді.
2. Тұқым қуалаушылық
Тұқым қуалаудан болған бейімділік факторы асқазан-ішек жолы ауруларының жетілуіне себепкер болады.
3. Дұрыс тамақтанбау
Уақытында тамақтанбау немесе артық тамақ ішу, майлы тамақтың көптігі асқазан-ішек жолы жағдайына негативті әсер етеді.
4. Алкоголь
Алкоголь асқазан-ішек жолы шырышының қорғаныш функциясын төмендетеді. Соның нәтижесінде асқазан мен ішектің зақымдануына әкеліп соғады. Сондықтан гастрит немесе жара пайда болады. Сонымен қатар алкоголь негізгі зат алмасу жүретін бауырға әсер береді.
5. Helocobacter pylori әсері
Helocobacter pylori – асқазанда және он екі елі ішекте өмір сүретін бактерия. Ол жара мен гастриттің пайда болуына, он екі елі ішектің қабынуына және қатерлі ісікке себепкер болады. Алайда хеликобактерді тасымалдаушылардың 90%-ы оны байқамайды, себебі бактерия ұзақ уақыт бойы «жасырын» жүре алады. Бірақ ол түзген ферменттер асқазан қабырғасындағы шырыштың қорғаныш қабатын зақымдайтын химиялық процестерді біртіндеп іске қосады.
6. Жұқпалы аурулар
Асқазан және ішек жұқпасы – асқорытудың және нәжістің бұзылуы (іш өту немесе іш қату), іш ауруы, тәбеттің төмендеуі, терінің бөртуі және т.б түрінде көрінетін аурулардың жалпы атауы. Жалпы улану белгілері, соған қоса жоғары температура байқалуы да мүмкін. Асқазан-ішек жолы жұқпаларының қоздырғыштарына сальмонелла, стафилококк, ішек таяқшасы және т.б жатады.
7. Паразиттік жұқпа
Асқазан-ішек жолында өмір сүретін паразиттер асқазан бұзылуына алып келеді: іш өту, іш қату, тәбеттің төмендеуі, салмақтың өзгеруі. Сонымен қатар, ішек құрт инвазиясы қаназдықтан (кей паразиттер қан жасушаларымен қоректенеді), аллергиялық реакциядан (паразиттер бөлген затқа аллергия беру) және ұйқы бұзылуынан (паразиттердің көпшілігі түнде белсенді бола түседі) да байқалуы мүмкін.
8. Күйзеліс
Аурудың көпшілігі жүйкеден екенін білеміз. Күйзеліс шынымен де асқазан-ішек жолына өз әсерін тигізеді. Егер күйзеліс созылмалы бола түссе, асқазан мен ішектер әлсіз бола түседі де гастрит немесе ойық жара пайда болуы мүмкін.
9. Ретсіз немесе ұзақ уақыт бойы дәрі ішу
Ауыр ауруларды емдеуге қажет дәрілер асқазан-ішек жолы жағдайына кері әсер етеді. Мысалы: антибиотиктер. Олар ішті ауыртып, нәжісті бұзады. Антибиотиктерді ұзақ ішу ішектер түктерінің функциясының бұзылуына әкеледі. Дәрігер антибиотикпен қатар міндетті түрде асқазан жұмысын реттейтін дәріні қоса жазып беретінін байқаған боларсыз.
10. Агрессивті факторлар
Агрессивті факторлар өте көп. Кейде асқазан проблемасын не шақырғандығын нақты білу мүмкін емес. Бастысы, олар бір нысанаға, яғни асқазан-ішек жолының шырышты қабықшасына шабуыл жасайды. Агрессивті фактор ағзаның қорғаныш күшінен асып түскенде асқазан-ішек жолы шырышты қабықшасының бактериялар мен улы заттарды өткізгіштігі жоғарылай түседі. Олар ішке өткен кезде адам жайсыздық (іштің кебуі, ауырлық және т.б) сезінеді.
Дереккөз: massaget.kz
