Қалақай – төртқырлы тік сабақты, жапырақты өсімдік. Оның безді түктері денеге тисе түктің ұшы морт сынып, ішіндегі сұйықтық денеге жайылып күйдіреді. Қалақайдың барлық түрінің құрамында ақуыз, витаминдер мен минералды тұздар, әртүрлі органикалық қышқылдар бар. Ол тағам ретінде де, медицина да пайдаланылады.
Көктемде қалақай жаңа көктеп бой ала бастаған мезгілде ұсақтап турап беті жабулы эмальды ыдыста жарты сағаттай қайнатып алып, жас еттің сорпасына араластырып ішсе мың да бір дертке ем болатыны дәлелденген. Халық емшілерінің айтуынша, қалақай қанды тазартып, жүрек демікпесін басуға, тері ауруларын қайтаруға, жүйке жүйесін тыныштандыруға және есте сақтау қабілетіңізді нығайтуға әсері мол.
Қалақайдың уында адам денсаулығына аса қажетті қырықтан аса минерал түрінің бар екені дәлелденіп отыр. Оның құрамында калий, кальций, темір, мыс, қорғасын, фосфор, хлор, йод, оттегі, азот, марганец пен магний секілді аса пайдалы зат бар.
Қалақайдан сондай-ақ жіп те жасалып, ең мықты желкен де тігіледі, Жапонияда қалақай жгуты жібекпен бірге самурай атжарақтарын алу үшін қолданылса, Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде неміс әскерлерінің киімі де қалақайдан жасалған матадан тігілген екен.
Қалақай – қос жарнақты өсімдіктер тұқымдасына кіреді. Жер шарының барлық жерінен кездестіруге болады. Көлеңкелі, ылғалды жерлерде, орманда, бақта, жол бойында өседі. Әсіресе, тропиктік, субтропиктік аймақтарда өсетін 60 туысы 700-дей түрі кең таралған. Ал біздің елімізде оның 2 туысына жататын 7 түрі өседі. Шөптің бұл түрін Іле Алатауы бөктерінен, Балқаш-Алакөл ойыстары, Тобыл, Есіл мен Ертіс өзендері алабынан кездестіруге болады.
Дереккөз: nationalgeographic.kz
